Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2007
Φθινώπορο,κρύο και όλα τα ωραία πράγματα...
Δευτέρα 12 Νοεμβρίου 2007
Αυτοί οι άνθρωποι...-Daniel Lommel(α΄μέρος)
Τίποτα δε με προετοίμαζε γι΄αυτό που θα επακολουθούσε,που η μόνη λέξη που ταιριάζει απόλυτα στη περιγραφή του είναι ΣΥ-ΓΚΛΟ-ΝΙ-ΣΤΙ-ΚΟ.Και σαν υπόθεση,και σα θέαμα.Το έργο χωριζόταν σε τρια μέρη.Το πρώτο ήταν το "μαθημα", απο το ομότιτλο έργο του Ιονέσκο.Ο Ιονέσκο έίχε δηλώσει πως το΄γραψε,επειδή οι φίλοι του τον ρωτήσαν"είναι δυνατόν να γράψεις ένα έργο με ανώδυνα λόγια,που να οδηγήσει σε ένα έγκλημα?".Το δεύτερο μέρος ήταν το "Αυτός ο Αντωνέν Αρτώ...",βασισμένο σε κείμενα του Αρτώ, τα όποία ο ηθοποιός (Γιώργος Κροντήρης) ερμήνευε,με έναν τρόπο που σε καθήλωνε,ωστέ πολλές φορές σου ήταν αδύνατο να παρακολουθείς τις χορογραφίες που γίνονταν το ίδιο διάστημα.Τόσες φιλοσοφικές,παρανοϊκές σκέψεις και κουβέντες...Και το "Κεκλεισμένων των θυρών" απο το ομότιτλο θεατρικό του Σαρτρ.Ο ίδιος είχε δηλώσει γι΄αυτό"...Αναλογίστηκα πως μπορούμε να βάλουμε μαζί τρία πρόσωπα χωρίς να φύγει κανένα τους απο τη σκηνή,να τα κρατήσουμε εκεί ως το τέλος,λες και θα ήταν για μια αιωνιότητα.Τότε μου ήρθε η ιδέα να τα βάλω στην κόλαση και να κάνω τον καθένα τους δήμιο των άλλων δύο".
Όταν ξεκϊνησε η παράσταση,μου έκανε τεράστια εντύπωση πόση διαφορά είχε να παρακολουθείς μπαλέτο απο τη τηλεόραση και πόση απο κοντά.Λες και ήταν το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο να χορεύουν στις "μύτες" και να λυγίζουν τα κορμιά τους στον αέρα καταπώς θέλουν.Οι χορογραφίες ήταν πραγματικά ευρηματικές,και καθε μία κίνηση συμβόλιζε κάποιο συναίσθημα,κάποιο πάθος, κάποια σκέψη...Ειναι αξιοσημείωτο πόσα πολλά μπορούν να ειπωθούν μέσα απο μια χορογραφία χωρίς λέξεις.Ξεχώρισα εγώ τους χορευτές που τους είδα και ως ντουέτο στο πρώτο μέρος,την Δήμητρα Αντωνάκη και τον Maxime Lachaume(ο οποίος πρωταγωνιστούσε και στο τρίτο μέρος).Δε ξέρω αν μου έκανε τόση μεγάλη εντύπωση επειδή ήταν η πρώτη φορά που παρακολούθησα χοροθέατρο, ή επειδή ήταν μια παράσταση Lommel.Υποψιάζομαι πως ήταν ο συνδυασμός...
ps.Ανυπομονούμε για τις 15 και 18 για το β΄μέρος...
Πέμπτη 8 Νοεμβρίου 2007
ΑΜΠΕΛΟ-ΦΙΛΟΣΟΦΕΙΝ ΜΕΡΟΣ Α΄
«Αναρωτιέμαι γιατί αναρωτιέμαι…». Μια σύντομη φράση που συνοψίζει και συμπυκνώνει το νόημα και το στόχο της φιλοσοφίας. Και αυτό δεν είναι άλλο από την αναζήτηση του περιεχομένου και ύστερα η αναζήτηση της αιτίας που οδήγησε στην αναζήτηση του. Φαύλος κύκλος για κάποιους μα υπαρξιακή νομοτέλεια για άλλους. Βέβαια, δεν είναι εύκολο εμείς οι «Κοινοί θνητοί» να διαπραγματευόμαστε μείζονα και τόσο καίρια φιλοσοφικά ζητήματα, ωστόσο θα προσπαθήσω να αποδώσω την άποψη μου πάνω στην ύπαρξη, που τελικά νομίζω ότι προβάλει η παραπάνω ρήση.
Ξεκινώντας, θεωρώ ότι θα πρέπει να σταθούμε στη φύση της. Μια ματιά γύρω μας, αρκεί για να μας επιβεβαιώσει την υλική της διάσταση(δεχόμαστε ότι πράγματι βρίσκεται ο υλικός χώρος). Αρκεί όμως και να περιοριστούμε στην όψη; Η φύση της ύπαρξης είναι διττή. Χωρίς να αρνουμαστε την ύλη λοιπόν, μπορούμε να διαπιστώσουμε(τουλάχιστον in abstracto) και μια άλλη πτυχή της, την άυλη εκείνη ουσία που τη νοηματοδοτει. Είναι εκείνη που οργανώνει τόσο την ύλη(τις βιολογικές λειτουργίες λόγου χάρη) όσο και την «φιλοσοφική αντιύλη», το πνεύμα. Η προέλευση τους είναι αβέβαιη και πάντα μας απασχολούσε ς ξεχωριστό φιλοσοφικό ζήτημα. Αλλά όσο και αν αυτό προσδιορίζει τελικά σε μεγάλο βαθμό τη φύση της ύπαρξης είναι αναγκαίο πρώτα να διατυπώσουμε και να συνειδητοποιήσουμε τη διττότητα της. Και αυτό διότι ακόμα δεν είμαστε σε θέση να απαντήσουμε με σιγουριά σ’αυτό το ερώτημα. Καμιά θεωρία ή πίστη δε με καλύπτει εμένα προσωπικά. Ούτε η ύπαρξη ή μη θεού, ούτε η αυθυπαρξία, ούτε η συνέχεια είναι ενδελεχώς αποσαφηνισμένες και αποδεδειγμένες τόσο στη νόηση όσο και in concreto. Ορισμένοι μάλιστα θεωρούν ότι δε θα μας απαντηθει ποτέ αυτή η «απορία». Πιστεύω ότι τα πάντα, ακόμα και το «ποτέ» είναι περατά, άρα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κάποια στιγμή θα λάβουμε απάντηση.
Μπορώ να πω ότι τα παραπάνω τα χρησιμοποίησα σαν «πρόλογο» για να μεταβω στο κυρίως θέμα του άρθρου μου που είναι αυτό του θανάτου. Υπάρχουν πολλές σκοπιές από τις οποίες μπορούμε να το προσεγγίσουμε. Εγώ θα επιχειρήσω κάτι τέτοιο από δυο πλευρές
Στην εποχή μας, «αναγκαίο κακό» είναι η επιστήμη. Θα πρέπει λοιπόν να τη λαμβάνουμε υπ’οψη μας, μιας και είναι το μόνο αντικειμενικό έρεισμα που διαθέτουμε. Φανερά αυτό που ορίζεται θάνατος είναι το βιολογικό τέλος ή η απώλεια της ύπαρξης. Βέβαια, στους επιστημονικούς κόλπους κυριαρχεί η ιδέα της ανακύκλωσης. Γενικά παραδεχτές οι αρχές διατήρησης της μάζας/ύλης και της ενέργειας. Επομένως, όσοι υπήρχαν ή θα υπάρξουν δομούνται από τα ίδια υλικά και τελικά κανείς δε χάθηκε. Ακόμα και το πνεύμα(παρόλο που δεν ασχολειται άμεσα η επιστήμη μ’αυτό) πηγάζει από την ύλη ή τουλάχιστον υπάρχει ή γίνεται φανερό αν λειτουργεί η ύλη ως σύστημα. Ακόμα και ο ορισμός που δόθηκε στο σύμπαν ως «η ενότητα και ολότητα του χώρου και του χρόνου και το σύνολο των υλικών ή αντικειμένων που βρίσκονται μέσα σ’αυτό, υπήρχαν ή θα υπάρξουν», ενισχύει την άποψη αυτή μιας και σταθερά γίνεται ανάλογη πρόβλεψη.
Μια άλλη πλευρά είναι αυτή που προβάλλεται από τη φιλοσοφία και τις θρησκείες. Κάποιες θρησκείες διδάσκουν ότι ο άνθρωπος είναι μοναδικός υλικά και πνευματικά και ότι προορίζεται με τις δυο αυτές διαστάσεις του για ένα ανώτερο σκοπό(και αναφερόμαστε στον άνθρωπο συγκεκριμένα αφού αποτελεί γενικώς μια ενδιαφέρουσα μορφή ύπαρξης). Άλλες, απλοποιούν τις παραδοχές τις επιστήμης ανάγοντας τις σε φιλοσοφικό επίπεδο και υποστηρίζουν πρακτικά την ιδέα της ανακύκλωσης με κάποιες προσθήκες(πχ μετενσάρκωση). Όμως οι θρησκείες είναι κατασκευάσματα που δίνουν απαντήσεις στα ζητήματα μάλλον παραλογικά και οχαδερφικά παρά ιερολογικά. Τέλος, η διαχρονική φιλοσοφία έχει να δείξει σημαντικές εργασίες πάνω στο θέμα αυτό. Ωστόσο, η παρουσίαση τους, ακόμα και «υπέρ»-συνοπτική, είναι αδύνατη, αν όχι γενικά, τουλάχιστον στα πλαίσια ενός σύντομου άρθρου. Θα παραθέσω ένα απόσπασμα μια ρήσης του Σοπενχάουερ που αφοπλίζει με την απλότητα της: «Μετά το θάνατο σου, θα είσαι ότι ήσουν και πριν τη γέννηση σου.». Γίνεται αντιληπτό ότι θα πρέπει να μελετήσουμε το θέμα και από άλλες οπτικές και «άπειρους» συνδυασμούς περιπτώσεων, όπως ανέφερα παραπάνω.
Ανακεφαλαιώνοντας, το θέμα της ύπαρξης, του σκοπού και του περιεχομένου της και καθετί συναφές μ’αυτή σίγουρα μας(ή θα έπρεπε να) απασχολεί. Σίγουρα επηρεαζόμαστε και κατά καιρούς αναζητούμε απαντήσεις. Και ο λόγος αυτή τη φορά για μένα είναι γνωστός ή Αριστοτελικά «άνθρωπος φιλοπερίεργον ον εστί» Σαφώς, τίποτα δεν είναι τυχαίο αλλά μ’αυτό θα ασχοληθώ άλλη φορά. Το ζήτημα παραμένει -πάντα- ανοιχτό!
ΥΓ: Το άρθρο αποτελεί συνέχεια μιας συζήτησης που είχα με 2-3 φίλους "πρόσφατα"…
Αφιερωμένο σ’αυτους λοιπόν....